- توکن های حاکمیتی (Governance Tokens)، نوعی ارز دیجیتال هستند که به دارندگان اجازه می‌دهند در مدیریت زنجیره‌ی یک پروژه رمزنگاری مشارکت کنند.
- این توکن‌ها برای رأی دادن به پیشنهادات، تصمیم‌گیری و تأثیرگذاری بر آینده‌ی یک پروژه استفاده می‌شوند.
- توکن‌های حاکمیتی جزء حیاتی سازمان‌های غیرمتمرکز خودگردان (DAO) هستند که امکان تصمیم‌گیری غیرمتمرکز را فراهم می‌کنند.
درک توکن‌های حاکمیتی
توکن‌های حاکمیتی، نوعی ارز دیجیتال هستند که به دارندگان اجازه می‌دهد در فرآیند تصمیم‌گیری یک پروژه‌ی بلاکچین شرکت کنند. این توکن‌ها معمولاً در پروژه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) و سازمان‌های غیرمتمرکز مستقل (DAO) استفاده می‌شوند. هدف اصلی توکن‌های حاکمیتی، تمرکززدایی در تصمیم‌گیری و اظهار نظر سهام داران، در مورد نحوه‌ی اجرای پروژه است.
هر توکن حاکمیتی که یک فرد در اختیار دارد، معمولاً برابر با یک رأی در مورد پیشنهادهای آتی است، اما روش‌های دیگری نیز وجود دارد. افرادی که دارای توکن‌های حکومتی هستند، می‌توانند از آنها برای پذیرفتن یا نپذیرفتن تغییرات یک برنامه‌ی غیرمتمرکز (dApp) یا بلاکچین در طول دوره‌های رای گیری مشخص، استفاده کنند. بسیاری از dAppها همچنین به افراد اجازه می‌دهند تا از توکن‌های حاکمیتی خود، برای ایجاد ابتکارات و قرار دادن آنها برای رأی گیری استفاده کنند.
نقش توکن حاکمیتی در حکمرانی بلاکچین
حاکمیت بلاکچین (Blockchain Governance) به معنای فعالیت‌ها و پروتکل‌های مربوط به دستیابی به توافقات و اجرای تغییرات در یک پروژه‌ی رمزنگاری، است. توکن‌های حاکمیتی برای روان‌تر کردن این فرآیند تصمیم‌گیری طراحی شده‌اند. آنها هم در حاکمیت زنجیره‌ای (on-chain) و هم در حاکمیت خارج از زنجیره (off-chain) استفاده می‌شوند. حاکمیت درون زنجیره‌ای مستقیماً روی بلاکچین پروژه اتفاق می‌افتد، مانند رای دهی به پیشنهادات و برنامه‌های آتی. حاکمیت خارج از زنجیره شامل بحث‌های غیررسمی یا رسمی است که داخل زنجیره‌ی بلاکچینِ پروژه‌ی کریپتو نیست.
استفاده از توکن‌های حاکمیتی
ویژگی اصلی که توکن‌های حاکمیتی را از سایر ارزهای دیجیتال جدا می‌کند این است که دارای حق رای هستند. دارندگان توکن می‌توانند به پیشنهادات مختلفی رأی دهند، مانند تصمیم‌گیری در مورد تخصیص خزانه یک پروژه رمزنگاری، ارتقاء رابط کاربری یا تجربه‌ی کاربر (UI/UX)، افزایش یا کاهش نرخ‌های جبران خسارت در سایت‌های وام‌دهنده رمزنگاری و تنظیم پاداش‌های کریپتو برای ارائه دهندگان نقدینگی (Liquidity Providers)(LPs).
توکن‌های حاکمیتی موارد استفاده دیگری نیز در DeFi دارند. از جمله: استیکینگ بومی در dApp، افزودن به استخر نقدینگی (Liquidity Pool) در یک پلتفرم غیرمتمرکز و معامله‌گری در بازار ارزهای دیجیتال.
نحوه‌ی عملکرد توکن حکومتی
اگر یک پروژه DeFi بخواهد توکن‌های حاکمیتی را منتشر کند، آنها را روی یک بلاکچین قرارداد هوشمند راه اندازی می کند. هر dApp یک خط مشی صدور توکن منحصر به فرد برای توکن‌های حاکمیتی خود دارد که باید به صورت آنلاین و در یک وایت‌پیپر (Whitepaper) فهرست شوند. پروتکل‌های DeFi اغلب برخی از توکن‌های حاکمیتی را کنار می‌گذارند تا از آنها به عنوان انگیزه و پاداش برای اعضا، استفاده کنند. افرادی که با کریپتوهای خود در استخرهای نقدینگی dApp شرکت می‌کنند، اغلب این توکن‌های حاکمیتی را به ازای خدمات خود دریافت می‌کنند.
سایت‌های DeFi معمولاً یک پورتال مدیریتی با پیشنهادات فعال و در حال انتظار دارند. افراد برای رای دهی، فقط باید کیف پول کریپتوی خود را متصل کرده و تعداد توکن‌هایی را که می‌خواهند برای رای خود ارائه دهند، ارسال کنند. هر چه شخص توکن‌های بیشتری را در قرارداد هوشمند مشارکت دهد، تأثیر بیشتری بر تصمیم نهایی خواهد داشت.
توکن‌های حکومتی در مقابل توکن‌های کاربردی
در حالی که توکن‌های کاربردی (Utility Tokens) دارای ویژگی‌های مشترک زیادی با توکن‌های حاکمیتی هستند، یک تمایز قابل‌توجه بین آنها وجود دارد: قدرت رای.
زمانی یک توکن، توکن حاکمیتی محسوب می‌شود که حتماً دارندگان آن بتوانند رای بدهند. در حالی که توکن‌های کاربردی می‌توانند موارد استفاده‌ی متفاوت و زیادی در بلاکچین داشته باشند، از جمله رای دهی! بنابراین، هر توکن حاکمیتی، یک توکن کاربردی هم محسوب می‌شود، اما هر توکن کاربردی، یک توکن حکومتی نیست.
ارزش توکن‌های حاکمیتی با موفقیت و پذیرش شبکه یا پلتفرمی که بر آن اداره می‌شوند، نسبت مستقیم دارد. در مقابل، ارزش توکن‌های کاربردی به طور مستقیم با تقاضای بازار برای ویژگی‌ها یا خدماتی که به آنها دسترسی دارند، متناسب است.
