استیکینگ چگونه کار می‌کند و بازدهی آن از کجا می‌آید؟

استیکینگ ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency Staking)، به نگهداری و قفل کردن مقدار معینی از توکن‌های ارز دیجیتال، برای پشتیبانی از عملیات شبکه‌ی اثبات سهام (proof-of-stake)(PoS) اشاره دارد.

آن توکن‌هایی روی شبکه قرار می‌گیرند، تراکنش‌ها را تایید می‌کنند و بلاک‌های جدیدی را در بلاک‌چین ایجاد می‌کنند، که به آن‌ها پاداش یا «yield» می‌دهد.

بسیاری افراد به استیکینگ ارز‌های دیجیتال و پاداش‌های آن علاقمند هستند، اما این روند آن قدر که به نظر می‌رسد واضح نیست.

استیکینگ چگونه کار می‌کند؟

استیکینگ ارز‌های دیجیتال شامل مشارکت کاربر در نودهای اعتبارسنجی (Validating) و استخر‌های استیکینگ (Staking Pools) احتمالی است. روند کلی به شرح زیر عمل می‌کند:

• به دست آوردن توکن‌ها: استیکر‌ها ابتدا باید توکن‌های بومی شبکه‌ی بلاک‌چین PoS را داشته باشند. به عنوان مثال، یک کاربر می‌تواند ETH را از یک صرافی متمرکز با استفاده از ارز‌های فیات (مثل ریال، دلار، یورو و…) خریداری کند تا شروع به سرمایه‌گذاری در بلاک‌چین اتریوم کند.
• قفل کردن توکن‌ها: سهامداران توکن‌های خود را با انتقال به یک کیف پول یا قرارداد هوشمند مشخص، قفل یا «Sake» می‌کنند. این توکن‌ها به طور موقت به عنوان وثیقه نگهداری می‌شوند و نمی‌توان آن‌ها را آزادانه خرج کرد یا در حین استیکینگ منتقل کرد.
• مشارکت در اجماع: استیکرها در فرآیند اجماع شبکه بلاک‌چین شرکت می‌کنند. به این صورت که نودهای اعتبارسنجی خود را اجرا می‌کنند یا به اعتباردهنده‌های (Validators) دیگر وکالت توکن‌های خود را می‌دهند.
• کسب جوایز: در ازای مشارکت در فرآیند اجماع، سهامداران پاداش یا «yield» را در قالب توکن‌های ارز دیجیتال اضافی دریافت می‌کنند.

نودهای اعتبارسنجی (Validator nodes)

در یک بلاک‌چین اثبات سهام (PoS)، یک نود یا گره‌ی اعتبارسنجی، شرکت‌کننده‌ای است که مسئول اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید در بلاک‌چین است.

اعتباردهنده‌ها اغلب بر اساس میزان توکن‌های ارز دیجیتالی که دارند و مایلند در شبکه به اشتراک بگذارند، انتخاب می‌شوند. این روش، که به عنوان انتخاب مبتنی بر سهام (stake-based selection) شناخته می‌شود، با هدف تشویق اعتباردهندگان به پیروی از قواعد اجماع انجام می‌شود. زیرا نشانه‌های آن‌ها می‌تواند در صورت رفتار مخرب کاهش یابد.

اعتبارسنج‌هایی که سهام بیشتی دارند، احتمال بیشتری برای انتخاب شدن برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایجاد بلوک‌های جدید دارند. زیرا در صورت انجام رفتارهای مخرب، چیزهای بیشتری را از دست خواهند داد.

درحالی که صرافی‌هایی مانند Coinbase گزینه‌های استیکینگ ساده شده را برای کاربران عادی ارایه می‌دهند، تبدیل شدن به یک اعتباردهنده، فرآیندی درگیرتر است که مسئولیت و پتانسیل بیشتری برای پاداش‌های بزرگتر دارد.

استخر‌های استیکینگ (Staking pools)

کاربران حداقل باید ۳۲ ETH برای اجرای یک گره‌ی اعتبارسنجی در بلاک‌چین اتریوم داشته باشند. با این حال، بسیاری از کاربران، توانایی خرید این مقدار ETH را ندارند. بنابراین، در عوض، آن‌ها می‌توانند مقدار کمتری از ارزهای دیجیتال خود را در یک «استخر استیکینگ» وارد کنند.

استخرهای استیک، توکن‌های شرکت‌کنندگان را جمع می‌کنند و آن‌ها را به عنوان وثیقه به اشتراک می‌گذارند. این امر شانس آن‌ها را برای فرایند انتخاب به عنوان اعتبارسنج و کسب پاداش بعد از اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید، افزایش می‌دهد. سپس پاداش‌ها به طور متناسب بین افرادی که توکن‌های خود را جمع کرده‌اند تقسیم می‌شود.

حاکمیت (Governance)

استیکرها می‌توانند درمورد پیشنهادهای حاکمیتی که توسط خودشان یا سایر شرکت‌کنندگان در یک بلاک‌چین PoS ارائه شده، رای دهند. فرایند رای‌گیری معمولاً شامل این است که سهامداران رای خود را به نفع یا علیه تغییرات پیشنهادی در شبکه ثبت کنند. نتیجه‌ی رای‌گیری تعیین می‌کند که آیا پیشنهاد پذیرفته می‌شود یا رد می‌شود. تصمیم بر اساس اکثریت آرای شرکت‌کنندگان است.

سهامداران همچنین ممکن است تغییراتی را پیشنهاد کنند که معتقدند به نفع شبکه است و آن‌ها را برای بررسی توسط بقیه، ارائه کنند. چنین پیشنهادهای حاکمیتی شامل نظراتی برای ارتقای پروتکل، تنظیمات پارامترها، تغییرات در قوانین شبکه یا سایر بهبودهای اکوسیستم بلاک‌چین است. کسانی که سهم بیشتری از توکن‌ها دارند، تاثیر بیشتری بر تصمیمات حاکمیتی می‌گذارند. زیرا رای آن‌ها وزن بیشتری دارد.

مجازات (Slashing)

اگر مشخص شود که یک اعتبار دهنده قوانین شبکه را نقض کرده یا رفتارهای مخربی انجام داده است، مانند تلاش برای دوبار خریدن (double-spend)، جعل تراکنش‌ها یا شرکت در یک حمله‌ی هماهنگ، در معرض اسلشینگ یا مجازات قرار می‌گیرد. این بدان معنیست که آن‌ها بخش یا تمام توکن‌های وثیقه در شبکه را از دست می‌دهند. تهدید از دست دادن توکن به عنوان انگیزه‌ای برای تاییدکنندگان عمل می‌کند تا صادقانه و صحیح رفتار کنند و به ثبات بلاک‌چین کمک کنند.

بدست آوردن پاداش در استیکینگ ارزهای دیجیتال

در بلاک‌چین اثبات سهام یا PoS، پاداش‌هایی که سرمایه‌گذاران برای مشارکتشان در شبکه به دست می‌آورند ناشی از موارد زیر است:

پاداش‌های بلاک: اعتبارسنج‌ها پس از قراردادن توکن‌های خود به عنوان وثیقه و شرکت در فرایند اجماع، پاداش دریافت می‌کنند. بازدهی استیکینگ بر اساس میزان توکن‌هایی که در اختیار دارند توزیع می‌شود.

کارمزد تراکنش: اعتبارسنج‌ها، کارمزد تراکنش را به عنوان بخشی از پاداش‌های بلاک خود دریافت می‌کنند. کارمزد تراکنش هزینه‌ای است که توسط کاربران پرداخت می‌شود تا تراکنش‌های آن‌ها در یک بلاک گنجانده شود و توسط شبکه پردازش شود.

پاداش‌های MEV: اعتبارسنج‌هایی که در تمرین MEV شرکت می‌کنند، می‌توانند پاداش‌های بیشتری کسب کنند. آن‌ها اغلب از سود حاصل از مرتب کردن معاملات به ترتیب خاصی که برای شخص ثالث مفید باشد، بهره‌مند می‌شوند.

بازده استیکینگ ارزهای دیجیتال ممکن است برای سرمایه‌گذاران بلندمدت جذاب باشد. آن‌هایی که مایلند در عین حمایت از شبکه، ارزش دارایی خود را افزایش دهند. بازدهی‌ای که از استیکینگ به دست می‌آید می‌تواند بسته به عواملی مانند مکانیزم توافق شبکه، ساختار پاداش بلاک، سیاست کارمزد تراکنش و میزان توکن‌های شرکت‌کننده، متفاوت باشد.

مهم است که توجه داشته باشید که بازده تضمین نشده است. ممکن است در طول زمان بر اساس عوامل مختلف مربوط عملکرد شبکه و اقتصاد، نوسان داشته باشد. سهامداران همچنین باید از خطراتی مانند عدم نقدشوندگی دارایی‌ها در طول دوره‌ی استیکینگ و احتمال مجازات در صورت تخلف در شبکه، آگاه باشند. هرچند لیکویید استیکینگ تا حدی این موضوع را حل نموده که پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را در مورد آن مطالعه نمایید.