- قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) قراردادهای دیجیتال مستقلی هستند که نقشی اساسی در تراکنش‌های ارزهای دیجیتال دارند.
- درک چگونگی تفسیر داده‌های قرارداد هوشمند، برای حفظ امنیت و جلوگیری از کلاهبرداری‌های احتمالی، حیاتی است.
- ابزارهای مختلفی در دسترس هستند که می‌توانند به کاربران در درک داده‌های قرارداد هوشمند کمک کنند.
قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند یک قرارداد دیجیتالی است که معاملات را بر اساس شرایطِ از پیش تعریف شده، انجام می‌دهد. این قراردادها برای تصمیم‌گیری و اجرای معاملات، بین چندین طرف، بدون نیاز به مداخله‌ی دستی یا اعتماد به یک مرکز، برنامه‌ریزی شده‌اند.
به عنوان مثال، اگر قصد دریافت وام بر اساس پروتکل تامین مالی غیرمتمرکز (DeFi) را دارید، قرارداد هوشمند به محض تأیید اینکه وثیقه‌ی مورد نیاز را قفل کرده‌اید، برای شما وام صادر می‌کند. هدف قرارداد هوشمند این است که پس از بازپرداخت وام، به طور خودکار وثیقه‌ی شما را آزاد کند.
چرا درک قراردادهای هوشمند مهم است؟
هنگامی که با یک قرارداد هوشمند موافقت کنید، به طور خودکار اجرا می‌شود و به توافق نهایی می‌رسد. پس از توافق، این قرارداد قابل لغو نیست. به همین دلیل بسیار مهم است که به طور کامل درک کنید که با چه چیزی موافقت می‌کنید.
به عنوان مثال، کلاهبرداران و اسکمر‌ها ممکن است بازی‌های معروف را کپی و تقلید کنند و به قربانیان NFTهایی ارائه دهند که می‌توانند در ازای پاداش در آن شریک شوند. اما قرارداد هوشمند ممکن است در واقع به گونه‌ای تنظیم شود که کلاهبرداران به محض تایید تراکنش، تمام وجوه را از کیف پول قربانی بگیرند.
توانایی خواندن و درک قرارداد هوشمند، برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداری‌ها کلیدی است.
چگونه داد‌های قرارداد هوشمند را تفسیر کنیم؟
ابزارهایی در دسترس هستند که می‌توانند به شما در درک داده‌های قرارداد هوشمند کمک کنند.
برای استفاده از این ابزارها، ابتدا باید آدرس قرارداد هوشمند پروژه‌ی مورد بررسی را پیدا کنید. این را معمولاً می‌توان در وبسایت رسمی پروژه، وایت‌پیپر (White Paper) یا صفحه‌ی فهرست بازار یافت.
هنگامی که آدرس قرارداد هوشمند را دارید، می‌توانید آن را جستجو کنید تا به صفحه قرارداد هوشمند دسترسی پیدا کنید. در اینجا، ممکن است اطلاعات مختلفی مانند آدرس سازنده، نام توکن، توکن‌های موجود در قرارداد و غیره را بیابید.
تفسیر آمار توکن‌های یک قرارداد
ابزارها می‌توانند آماری از توکن‌های قرارداد و آنچه را که منتقل می‌کنند ارائه دهند. این شامل اطلاعاتی در مورد عرضه‌ی کل توکن‌ها، تعداد دارندگان و تعداد نقل و انتقالات است. این اطلاعات ممکن است به شما در سنجش سطح فعالیت یک پروژه کمک کند.
نحوه خواندن قرارداد هوشمند با استفاده از Etherscan
قراردادهای هوشمند در همه جا وجود دارند، اتریوم، آوالانچ، سولانا، تزوس. با این حال، برای این مقاله، ما از اتریوم و اکسپلورر بلاکچین Etherscan آن استفاده خواهیم کرد تا بفهمیم چگونه می‌توان داده‌های قرارداد هوشمند را خواند.
مراحل به این شکل است:
- پیدا کردن یک قرارداد هوشمند.
- مطالعه‌ی جزئیات اولیه مانند آدرس سازنده، نام توکن، توکن‌های موجود در قرارداد و غیره.
- درک آمار توکن‌های قرارداد و هدف آن‌ها.
- جستجو و درک معاملاتی که از طریق قرارداد هوشمند انجام می‌شود.
- یافتن کد منبع یک قرارداد برای تجزیه و تحلیل عمیق‌تر.
توجه: در حالی که Etherscan انحصاری اتریوم است، می‌توانید روش‌های مشابه را، در اکسپلوررهای سایر بلاکچین‌ها مثل: Solana Explorer، Avalanche Explorer، Baking Bad پیاده‌سازی کنید.
دسترسی به کد یک قرارداد
برای تجزیه و تحلیل عمیق‌تر، سورس کد یک قرارداد ممکن است در دسترس باشد. این می‌تواند به شما در درک عملکرد قرارداد و نحوه اجرای آن کمک کند.
با این حال، درک کد قراردادها، نیازمند دانش زبان‌های برنامه نویسی مانند Solidity است.
کد قرارداد و عملکرد
وقتی صحبت از قراردادهای هوشمند به میان می‌آید، کد یک قانون است، و کدگذاری آن چیزی است که تعیین می‌کند یک قرارداد هوشمند چه کارکردهایی را می‌تواند انجام دهد.
بلاکچین دارای فرهنگ شفافیت است و به طور کلی کدنویسی برای عملکردهای قرارداد هوشمند برای هر کسی منتشر می شود تا آن را بررسی و مطالعه کند. بنابراین، اگر اهل کدنویسی هستید، می‌توانید با کلیک بر روی «Contract» در همان تبی که معاملات قرارداد را بررسی کرده‌اید، کد قرارداد را بررسی کنید. این قابلیت مشاهده در کد به شما این امکان را می دهد که ارزیابی کنید آیا قرارداد قانونی است یا اینکه در تلاش است وجوهی را از کاربرانش خارج کند.
جایی که یک پروتکل کدهای منبع خود را برای بازبینی عمومی منتشر نمی‌کند، لزوماً نشانه‌ای نیست که قرارداد کلاهبرداری است. اما این دیتا که شما به آن دسترسی ندارید، بسیار ضروری است و باید در تصمیم‌گیری نهایی شما لحاظ شود.
