در بازار فورکس، معاملات در واحدهایی به نام لات انجام می‌شوند. لات معیاری است که حجم معاملات شما را اندازه‌گیری می‌کند. وقتی در پلتفرم معاملاتی خود سفارشی ثبت می‌کنید، حجم سفارش بر اساس تعداد لات تعیین می‌شود. به زبان ساده، لات واحد استانداردی است که برای مشخص کردن اندازه/حجم معاملات استفاده می‌شود.
برای درک بهتر، می‌توان لات را به بسته‌های تخم‌مرغ تشبیه کرد. همانطور که هنگام خرید تخم‌مرغ معمولاً یک شانه (30 عدد) خریداری می‌کنید، در فورکس نیز معاملات در بسته‌های مشخصی انجام می‌شوند. اندازه استاندارد هر لات برابر با 100,000 واحد ارز است، اما گزینه‌های دیگری مانند مینی لات، میکرو لات و نانو لات نیز وجود دارند که به ترتیب شامل 10,000، 1,000 و 100 واحد هستند.
انواع لات در فورکس
در بازار فورکس، معامله‌گران می‌توانند بر اساس میزان سرمایه و استراتژی خود، از انواع مختلف لات استفاده کنند. هر نوع لات برای اهداف خاصی مناسب است:
- لات استاندارد: برابر با 100,000 واحد ارز است. این اندازه لات معمولاً برای معامله‌گرانی با سرمایه بالا مناسب است.
- مینی لات: شامل 10,000 واحد ارز می‌شود و گزینه‌ای عالی برای معامله‌گران نیمه‌حرفه‌ای است که نمی‌خواهند ریسک زیادی کنند.
- میکرو لات: برابر با 1,000 واحد ارز بوده و برای مبتدیانی که تازه وارد بازار فورکس شده‌اند، بسیار مناسب است.
- نانو لات: تنها 100 واحد ارز را شامل می‌شود و برای معاملات آزمایشی یا کسانی که با حداقل سرمایه می‌خواهند وارد بازار شوند، کاربرد دارد.
| نوع لات | تعداد واحدها |
|---|---|
| لات استاندارد | 100,000 |
| مینی لات | 10,000 |
| میکرو لات | 1,000 |
| نانو لات | 100 |
نحوه محاسبه ارزش هر پیپ در لات‌های مختلف
قبل از شروع این بحث باید گفت که در هر جفت‌ارز، یک ارز پایه (Base Currency)(اولین ارز که در سمت چپ نشان داده می‌شود) و یک ارز مظنه (Quote Currency)(دومین ارز که در سمت راست نشان داده می‌شود) وجود دارد. قیمت جفت‌ارز نشان‌دهنده مقدار ارز مظنه‌ای است که برای خرید یک واحد از ارز پایه نیاز است.
😅 مثال ایرانیزه شده برای درک بهتر:
الان قیمت دلار ۸۰۰,۰۰۰ ریال (یا به عبارت دیگر ۸۰ هزار تومان) می‌باشد. 🤦♂️
یعنی برای خرید هر دلار باید ۸۰ هزار تومان هزینه کنیم! 🤦♀️ درست؟ به این‌ها از این به بعد نرخ تبدیل (Exchange Rate) می‌گوییم!
یعنی:
USD/IRR = 800,000
در نتیجه:
IRR/USD = 0.00000125(اینجا دیگه اگه نمی‌دونید چرا، بهتره برید کتابای ریاضی دوران راهنمایی‌تون رو پیدا کنید و بخش نسبت تناسب اینا رو بخونید! 🤣)
در معاملات فورکس، تغییرات ارزش ارزها معمولاً در واحدی به نام پیپ اندازه‌گیری می‌شود. برای اینکه بدانید تغییرات هر پیپ چقدر ارزش دارد، باید اندازه لات خود را در نظر بگیرید. در زیر چند مثال آورده شده است:
مثال ۱: جفت‌ارز USD/JPY با نرخ تبدیل 119.80
یعنی هر دلار رو می‌تونی با 119.80 ین ژاپن بخری. حالا می‌خوایم بفهمیم که اگر این جفت ارز روی چارت یک پیپ تغییر کنه، در واقع چند دلار تغییر کرده؟ خب این بستگی به این داره که حجم ورودی چقدر بوده! از مقاله‌ی قبلی میدونیم که هر پیپ توی USD/JPY معادل 0.01 هست. اگر یک لات استاندارد (۱۰۰,۰۰۰ واحد) پوزیشن باز کرده باشی: (باکس فرمول‌ها را از چپ به راست بخوانید.)
(0.01 / Exchange Rate) × Lot Size = Pip Value
(0.01 / 119.80) × 100,000 = 8.34 Dollarدر فرمول بالا Pip Value معادل ارزش پیپ، Lot Size معادل اندازه لات و Exchange Rate معادل نرخ تبدیل است.
در نهایت عدد بدست آمده یعنی هر یک پیپ تغییر در جفت ارز USD/JPY با حجم ورودی یک لات، برای شما 8.34 دلار هزینه خواهد داشت. این فرمول همیشه هزینه را بر حسب ارز پایه خروجی می‌دهد! یعنی اگر همین مثال به جای USD/JPY بود GBP/JPY عدد به دست آمده بر حسب پوند می‌شد. مثال بعدی را ببینید.
مثال ۲: جفت‌ارز EUR/USD با نرخ تبدیل 1.1930
یعنی هر یورو رو می‌تونی با 1.19 دلار بخری. حالا می‌خوایم بفهمیم که اگر این جفت ارز روی چارت یک پیپ تغییر کنه، در واقع چند دلار تغییر کرده؟ باز هم بستگی به حجم ورودی داره. از مقاله‌ی قبلی هم میدونیم که هر پیپ توی اکثر جفت‌ارزها به جز ین معادل 0.0001 هست.
(0.0001 / Exchange Rate) × Lot Size = Pip Value
(0.0001 / 1.1930) × 100,000 = 8.38 Euro
Pip Value × Exchange Rate = Changes per pip in Quote Currency
8.38 × 1.1930 = 9.99 ∼ 10 Dollar| جفت‌ارز | نرخ تبدیل | لات استاندارد | مینی لات | میکرو لات | نانو لات |
| EUR/USD | 1.1930 | 10 دلار | 1 دلار | 0.1 دلار | 0.01 دلار |
| USD/JPY | 119.80 | 8.34 دلار | 0.834 دلار | 0.083 دلار | 0.008 دلار |
اهرم مالی و رابطه آن با لات
ممکن است از خود بپرسید که چگونه یک معامله‌گر با سرمایه محدود می‌تواند با لات‌های بزرگ معامله کند؟ پاسخ در استفاده از اهرم مالی (Leverage) است. اهرم ابزاری است که کارگزاران در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند تا بتوانند با چندین برابر سرمایه خود معامله کنند.
مثال:
فرض کنید می‌خواهید 1 لات استاندارد (100,000 واحد) USD/JPY را معامله کنید. اگر اهرم مالی 1:100 باشد، شما فقط به 1,000 دلار به عنوان سپرده یا مارجین (Margin)(یعنی پول واقعی که داخل کارگزاری می‌ذارین) نیاز دارید.
| اهرم مالی | اندازه موقعیت (لات استاندارد) | سپرده لازم (مارجین) |
| 1:10 | 100,000 | 10,000 |
| 1:50 | 100,000 | 2,000 |
| 1:100 | 100,000 | 1,000 |
محاسبه سود و زیان در معاملات
برای محاسبه سود و زیان، ابتدا باید تغییرات پیپ را محاسبه کرده و سپس آن را در ارزش هر پیپ ضرب کنید. در ادامه مثالی عملی آورده شده است:
مثال عملی:
فرض کنید 1 لات استاندارد (100,000 واحد) USD/CHF را با نرخ تبدیل 1.4525 خریده‌اید و نرخ به 1.4550 افزایش یافته است.
- محاسبه‌ی ارزش پیپ با نرخ تبدیل هنگام معامله: طبق فرمول بالا (0.0001÷1.4525)×100,000 می‌شود 6.88 دلار
- تغییرات نرخ به پیپ: از 1.4525 به 1.4550 (افزایش 0.0025) معادل 25 پیپ تغییر
- محاسبه سود: 25 پیپ × ارزش پیپ در هر لات استاندارد (6.88) = 172 دلار سود
نکات مهم در مدیریت ریسک هنگام استفاده از لات
- انتخاب اندازه مناسب لات: همیشه بر اساس میزان سرمایه و تحمل ریسک خود اندازه لات را انتخاب کنید.
- استفاده از استاپ‌لاس: برای جلوگیری از ضررهای بزرگ، حتماً از سفارشات حدضرر (Stop-Loss Orders) استفاده کنید.
- توجه به اهرم: هرچه اهرم بالاتر باشد، ریسک بیشتری نیز وجود دارد.
کمی پیشرفته‌تر: محاسبه‌ی سود و زیان برحسب ارزی به جز دلار
به طور خلاصه، برای حساب‌های مبتنی بر دلار آمریکا و جفت‌ارزهایی که دلار آمریکا در سمت راست آن‌ها حضور دارد (مانند EUR/USD، GBP/USD، AUD/USD)، ارزش هر پیپ حدوداً برابر با 10 دلار برای یک لات استاندارد است. (یعنی ده دلار هزینه می‌کنی برای خرید ارزهای دیگه!) اما برای جفت‌ارزهای غیر مرتبط با دلار (مانند EUR/JPY، EUR/CHF) یا حساب‌هایی با ارز پایه‌ی غیر از دلار، محاسبه‌ی ارزش پیپ کمی پیچیده‌تر است. در ادامه مراحل محاسبه توضیح داده شده است:
مراحل محاسبه:
- فرض کنید ارز حساب شما XXX باشد. (در ۹۰٪ موارد این ارز، دلار آمریکا (USD) است.) اگر جفت‌ارز به شکل YYY/XXX باشد (یعنی ارز حساب شما همان ارز دوم یا مظنه جفت‌ارز است)، به مرحله ۴ بروید.
- اگر جفت‌ارز به شکل XXX/YYY باشد (یعنی ارز حساب شما ارز اول یا پایه جفت‌ارز است)، نرخ Ask (بالاترین نرخ)(تقاضا) این جفت‌ارز را بررسی کرده و به مرحله ۵ بروید.
- اگر ارز حساب در جفت‌ارز وجود ندارد (YYY/ZZZ)، باید نرخ تبادل ارزی را پیدا کنید که ارز حساب شما (XXX) و ارز دوم جفت‌ارز معامله (ZZZ) را مرتبط می‌کند:
- الف) اگر جفت‌ارز مرجع به شکل ZZZ/XXX باشد، نرخ Bid (عرضه/فروش)(پایین‌ترین نرخ) آن را بررسی کنید.
- ب) اگر جفت‌ارز مرجع به شکل XXX/ZZZ باشد، نرخ Ask (تقاضا/خرید)(بالاترین نرخ) آن را بررسی کنید.
- تعداد واحدهای معامله (100,000 برای 1 لات استاندارد) را در اندازه‌ی یک پیپ ضرب کنید (0.0001 برای اکثر جفت‌ارزها و 0.01 برای جفت‌ارزهایی که شامل ین ژاپن هستند).
- اگر جفت‌ارز به شکل XXX/YYY باشد، نتیجه را بر نرخ Ask از مرحله ۲ تقسیم کنید.
- اگر ارز حساب در جفت‌ارز حضور ندارد، مقدار محاسبه‌شده را در نرخ Bid از مرحله ۳-الف ضرب یا بر نرخ Ask از مرحله ۳-ب تقسیم کنید.
نمونه‌های محاسبه ارزش پیپ:
مثال ساده: حساب دلاری و معامله EUR/USD
فرض کنید حساب شما به دلار است و 1 لات استاندارد (100,000 واحد) EUR/USD معامله کرده‌اید:
100,000 × 0.0001 = 10 (USD)
مثال متوسط: حساب یورویی و معامله EUR/USD
فرض کنید حساب شما به یورو است و 1.5 لات استاندارد (150,000 واحد) EUR/USD معامله کرده‌اید. نرخ Ask این جفت‌ارز برابر با 1.3449 است:
150,000 × 0.0001 = 15
15 / 1.3449 = 11.15 (EUR)
مثال پیچیده: حساب ینی و معامله EUR/USD
فرض کنید حساب شما به ین ژاپن است و 0.7 لات استاندارد (70,000 واحد) EUR/USD معامله کرده‌اید. نرخ Bid جفت‌ارز USD/JPY برابر با 92.51 است:
70,000 × 0.0001 = 7
7 × 92.51 = 647.57 (JPY)
مثال ایرانیزه برای درک بهتر (با نرخ دلار در ایران):
فرض کنید دلار آمریکا 800,000 ریال است و شما می‌خواهید 1 لات استاندارد (100,000 واحد) EUR/USD معامله کنید. نرخ تبادل EUR/USD برابر با 1.2 است. ارزش هر پیپ به ریال چقدر می‌شود؟
- ابتدا ارزش پیپ به دلار را محاسبه می‌کنیم:
100,000 × 0.0001 = 10 (USD)
- سپس ارزش دلار را به تومان تبدیل می‌کنیم:
10 Dollar × 800,000 Rial = 8,000,000 (IRR)
بنابراین، هر پیپ تغییر در این معامله معادل 800 هزار تومان خواهد بود! به همین دلیل است که درک مفهوم پیپ و اندازه‌گیری آن بسیار حیاتی است.
نکته تکمیلی: اگر این محاسبات پیچیده به نظر می‌رسد یا لازم است مرتباً ارزش پیپ را محاسبه کنید، می‌توانید از ماشین‌حساب آنلاین ارزش پیپ استفاده کنید. این ابزارها سریع و دقیق هستند و می‌توانند به شما در صرفه‌جویی زمان کمک کنند.
جمع‌بندی
درک مفهوم لات در فورکس برای هر معامله‌گر ضروری است. با انتخاب اندازه لات مناسب و استفاده هوشمندانه از اهرم، می‌توانید ریسک معاملات خود را به حداقل برسانید و به سوددهی پایدار دست یابید. اگر به تازگی وارد بازار فورکس شده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم از لات‌های کوچک‌تر مانند میکرو و نانو شروع کنید و به تدریج تجربه خود را افزایش دهید.
برای یادگیری بیشتر، مقاله بعدی ما درباره اسپرد در فورکس را از دست ندهید!
